Mbo-docent zijn, leuker wordt het niet!

‘Goed gesprek. Dit.’

‘Huh?’ Levi kijkt op van zijn telefoon. ‘Wat?’

‘Dat we een goed gesprek hebben,’ zeg ik hem nogmaals. ‘We zijn met elkaar aan het praten, toch? Tenminste, dat is de bedoeling. Maar jij zit op je telefoon te kijken. Ik kan geen gesprek voeren met iemand die me niet aankijkt. Ik vind het onbeleefd.’

‘Oh, sorry, mevrouw. Maar het was echt even belangrijk.’

Een voorbeeld van een situatie die ik bijna dagelijks meemaakte. Ik, docente Nederlands, die een conversatie probeerde te voeren met een student. Op een dag besloot ik dat ik dat niet meer ging doen. Bij mij in de les zou ik geen telefoons meer accepteren. Ik wilde ze niet meer zien. En zo geschiedde….

Het is één van de regels in mijn klas geworden. Ik heb er niet zo heel veel, moet ik eerlijk bekennen. Het zit niet in de aard van het beestje, zeg ik dan tegen mijn collega’s. Ieder geeft les op zijn eigen manier.

Bij mij dus geen telefoons. Nu heb ik gesprekken. Nu kijken ze me aan. Nu reageren ze en is het zoveel gezelliger. Maar er is meer dat mijn werk als docent leuker en uitdagender heeft gemaakt?

Is het wel echt leuk om les te geven op een mbo?

Ben je niet de hele dag politieagent aan het spelen? Het is toch heel vermoeiend om elke keer uit te leggen waarom het niet beleefd is om op je telefoon te kijken wanneer iemand met je praat? Waarom hebben ze dit niet thuis geleerd? Ze hebben geen respect meer tegenwoordig, die jongelui.

Al jarenlang geef ik les op een ROC, zowel op het mbo als in de volwasseneneducatie. En al jarenlang krijg ik bovenstaande vragen van mensen die daar niet werken. Ja, het is leuk. Nu. Maar wat vond ik het zwaar toen ik ermee begon, alweer 22 jaar geleden. Ik was toen 28 en zowel de studenten als de docenten, zagen mij als medestudent. Dat hielp niet mee. Op de eerste dag werd de toegang tot de lift mij ontzegd, omdat deze alleen voor docenten was. Toen ik door de gangen liep, kreeg ik paniekaanvallen, omdat alle studenten een kop groter waren en daarnaast een oorverdovend volume produceerde, waar ik niet aan kon tippen.

Een kop groter zijn ze nog steeds. Maar ik voel me inmiddels een stuk vrolijker, energieker en sterker. Mbo-studenten zijn leuk, grappig, ontroerend en bij tijd en wijle irritant. Dan voel ik me weer even die ‘moeder’ (nee, zeker geen politieagent) die even streng moet zijn en hen een beetje moet opvoeden.

Ik ben niet de enige die er zo over denkt. Gelukkig maar. In dit blog wil ik een aantal voorbeelden geven van het werk van een mbo-docent. Want er is te veel negativiteit rondom het docentschap, als je het mij vraagt. Lees verder voor mijn tegengeluid.

Amin Asad: leraar van het jaar

Een paar weken geleden luisterde ik op een event van Bisbee Flexonderwijs naar een keynote van Amin Asad, leraar van het jaar 2021. Hij is docent Recht bij ROC Midden Nederland. Als zoon van gevluchte ouders uit Irak heeft hij ervaren hoe het is om met een migratie-achtergrond je weg te vinden in de Nederlandse maatschappij. Zo legt hij uit dat hij talloze sollicitatiebrieven stuurde, maar niet werd aangenomen. Toen hij zijn naam veranderde in een Nederlandse naam, werd hij meteen uitgenodigd voor een gesprek. Zijn advies aan zijn studenten is: ‘Het grootste gevaar dat er bestaat, is dat je jezelf zielig gaat vinden. Dus ga nooit in een hoekje zitten kniezen.’

Hij legt uit dat het voor hem een extra motivatie was om door te zetten. ‘Wat ik mijn studenten leer, is weerbaarheid,’ aldus Amin. Hij doet dit door de verbinding op te zoeken. ‘Je belangrijkste taak is om studenten echt te zíen en talenten te herkennen. Ik doe niet aan leerdoelen, maar ik werk aan mijn relatie met hen. Met echt willen weten wie ze zijn,’ schrijft hij in een interview met het LOB Expertisepunt.

En alleen dan is het werk voor jou als docent, ook leuk, mijmer ik nog een beetje door na het lezen van het artikel. Verbinding maken, goede gesprekken, een band hebben: Dát maakt het werken met jongeren juist zo leuk. En waardevol.

Als ik naar jou luister, luister jij dan ook naar mij?

‘Jij bent gemaakt voor dit vak,’ zeg ik wel eens tegen mijn collega Pascal de Vries. Hij lacht wanneer ik hem dit zeg. ‘Jij ook, en velen met ons. Ik heb zoveel plezier in mijn werk.’

Ik vraag hem of de moed nooit in zijn schoenen zakt wanneer ze niet gemotiveerd zijn in zijn lessen.

‘Natuurlijk blijft het uitdagend om studenten te motiveren die niet willen. Maar vergeet niet dat er achter dit masker meestal onzekerheid zit. Ze weten dat ik altijd open sta voor een gesprek. Ik geef in mijn lessen duidelijk aan op welke dagen ik eerder op school ben of iets langer blijf, zodat ze naar me toe kunnen komen. Dat waarderen ze echt. Als ze zien dat ik hen serieus neem, nemen ze mij serieus en luisteren ze naar me.’

Daarnaast vertelt Pascal me nog iets interessants over de manier van lesgeven. ‘Bij mij werkt gepersonaliseerd lesgeven het beste. Ik geef les aan niveau 2 jongeren en ik denk dat dit bij hen de enige manier is. Wanneer ik klassikaal les zou geven, kan ik niet goed zien wie het niet heeft begrepen. Sommige studenten zouden eenzaam rondzwemmen of zelfs verdrinken. In mijn les kom ik bij iedereen aan zijn tafel zitten om te kijken wat hij of zij wil gaan leren vandaag. Ik merk dat ze dit heel fijn vinden.’

Vrijheid

Een interessante site voor mbo-docenten is die van www.ditismbo.nl. Hier vind je inspirerende verhalen van en voor studenten en docenten. Zo las ik daar ooit een interview met de titel ‘Je doet er toe als docent’. Hierin geeft een mbo-docent aan hoe belangrijk je bent voor de studenten. Hij legt uit hoe bijzonder het is dat jij het verschil kan maken. Dat jij wellicht de reden bent dat zij op een bepaald moment een belangrijke beroepskeuze maken. Misschien vergeten we dat nog wel eens.

Daarnaast noemt hij nog het aspect ‘vrijheid’. Als docent op het mbo heb je veel vrijheid om je lessen in te vullen. Dat ervaar ik als docente Nederlands ook. Er wordt wel wat creativiteit van je verwacht, maar (bijna) alles mag.

Zo laat ik ze blogs schrijven, vlogs opnemen en social media posts ontwerpen. Maar ook oefenen we in het voeren van debatten, discussies en interviews. Als het onderwerp maar interessant genoeg is, doen ze wel mee. Verder bekijken we interessante YouTube-filmpjes van influencers en lezen we de autobiografie van Ronnie Flex of van rapper Hef.

Lezen? Ja, echt. Mijn studenten lezen. Wanneer ik ze twee keer per week heb, zit er standaard een lees-halfuurtje bij. Geen telefoons, geef andere afleiding, maar gewoon (ouderwets?) lezen. En ze vinden het leuk!

Ze hebben even een duwtje nodig, sommigen een schop. Maar met elkaar komen we er altijd uit. We lachen, we praten (veel) en we werken ook nog.

Kortom; word ook docent op het mbo: Leuker wordt het niet!

In mijn volgende blog laat ik je de verschillende paden zien die hierin te bewandelen zijn. Zo zal ik je meer vertellen over het PDG-traject, zij-instroom en werk- en stageplekken.

Door Mariska van Berkel

Mariska is 20 jaar docent geweest. Ze was docent Spaans, Nederlands en NT2 op het mbo. Ook heeft zij lesgegeven op een ISK in Rotterdam. Mariska is bij Bisbee werkzaam geweest als docentencoach en werkt momenteel als taaltrainer.