Mijn reis begon toen ik op mijn 28e voor het eerst voor de klas stond, als docent Toerisme op het mbo. Vol enthousiasme en idealisme stapte ik de klas in, klaar om de wereld van toerisme over te brengen op mijn studenten. Maar al snel leerde ik dat het lesgeven niet alleen gaat over de stof die je overdraagt. Zeker niet met de mondige, soms brutale jongedames die ik voor me had. Ze daagden me uit, lieten me twijfelen: Moest ik boven hen staan, als een strikte, autoritaire docent? Of zou ik meer succes boeken als ik juist hun vriendin of hun maatje zou zijn?
Met de wijsheid van nu zou ik willen dat ik mijn 28-jarige zelf wat raad had kunnen geven. Maar zo werkt het niet. Je leert door te vallen, op te staan en te blijven proberen. Nu weet ik dat het geheim van goed onderwijs niet in autoriteit of vriendschap zit. Het zit in aandacht. Niet hun buddy, niet hun dictator, maar iemand die met respect en mededogen naar hen kijkt en luistert.
Een aantal jaartjes later stapte ik van het mbo over naar het NT2-onderwijs, waar de verhalen van mijn studenten zo mogelijk nog indrukwekkender waren. Veel van hen kwamen uit andere landen, met weinig kennis van de Nederlandse taal, maar met rijke en vaak hartverscheurende ervaringen. Ook hier was aandacht de sleutel. Het was moeilijk om hun verhalen te begrijpen, vooral als ze nauwelijks Nederlands spraken, maar ik bleef proberen. Met pen en papier, Google Translate, en soms tekeningen. En ja, dat leidde tot hilarische momenten – we weten allemaal dat vertaalapps niet altijd even goed werken. Maar het ging erom dat ik hun verhalen wílde horen. Ik wilde laten merken dat ze gezien werden.
Sommige verhalen raakten me diep. Eén daarvan is het verhaal van Omid, mijn “cadeau-zoon,” zoals ik hem noem. Omid kwam zo’n 15 jaar geleden mijn AMV-klasje (alleenstaande minderjarige vreemdelingen) binnenlopen. Zestien jaar, gevlucht uit Afghanistan, helemaal alleen in Nederland. Na de les kwam hij naar me toe, haalde een stapel gekreukte papieren uit zijn tas en vroeg: “Will you please help me? I don’t understand a word of this. But I don’t have money yet to buy food.” Ik keek in zijn ogen en zag een dappere, maar intens verdrietige jongen. De machteloosheid was in zijn ogen te zien. Die avond at hij bij ons thuis. Dat had ik nog nooit eerder gedaan, maar bij Omid kon ik op de één of andere manier niet anders. Ik moest hem helpen. Samen vonden we een mooie kamer voor hem in Rotterdam. Zelfs burgemeester Aboutaleb hielp een handje in de financiële chaos die inmiddels was ontstaan. Blijkbaar was ik niet de enige die betoverd was door Omid. Na een paar maanden noemde hij me ‘mom’ en mijn kinderen waren zijn ‘bro’ en ‘sis’. Dat is nog steeds het geval, ook al woont hij nu wat verder weg. Na vijf jaren in Nederland kwam hij zijn moeder op het spoor – ze bleek in Oostenrijk te zijn. Omid verliet Nederland, maar wij zullen elkaar nooit verlaten.
Een ander prachtig verhaal is dat van Meryem, mijn lieve vriendin die haar geluk inmiddels in Zwitserland heeft gevonden. Ik schreef eerder al een blog over haar. Blader even terug in de Bisbee blogs om haar ontroerende persoonlijke verhaal te lezen. Omid en Meryem zijn ‘familie’ geworden, maar daarnaast heb ik nog veel meer mooie mensen in mijn hart gesloten. Zo heb ik dappere moeders gezien die snel de taal wilden leren om hun kinderen te kunnen helpen met huiswerk en om gesprekken te voeren met leerkrachten op school. En ook heb ik krachtige vrouwen geholpen die snel een baan wilden vinden om op eigen benen te staan.
Maar wat me het allermeest bijblijft, zijn de vrouwen in het Blijf van mijn lijf huis, waar ik ook Nederlandse les mocht geven. Het is bijna niet in woorden te omschrijven wat ik daar zag: verdriet, wanhoop, uitzichtloosheid, maar ook kracht en – op den duur – weer een beetje hoop en vertrouwen in het leven. Lieve vrouwen, ik hoop dat ik een heel klein steentje heb kunnen bijdragen aan jullie weg omhoog. Jullie zijn de reden waarom ik (nog langer dan gepland) in het NT2-wereldje bleef.
Het voelt vreemd om afscheid te nemen van iets dat zo’n groot deel van mijn leven is geweest. Het onderwijs heeft me gevormd, heeft me geleerd hoe belangrijk het is om te luisteren, te kijken en altijd door te vragen. Dat zijn lessen die ik meeneem in mijn nieuwe rol. Het wordt anders, maar diezelfde aandacht – die blijft.
Dank aan iedereen die deze reis met mij heeft gemaakt. Aan de studenten, collega’s, en alle mensen die ik onderweg heb ontmoet. Jullie hebben me veel geleerd, en ik hoop dat ik jullie ook iets heb meegegeven. Het was een voorrecht om docent te zijn, en ik draag die ervaring voor altijd met me mee.
Nu is het tijd om verder te gaan, met dezelfde nieuwsgierigheid en openheid als waarmee ik 23 jaar geleden mijn eerste klas binnenstapte. Hoewel ik het onderwijs achter me laat, blijf ik mensen helpen met groeien en ontwikkelen. De thema’s veranderen van taal naar persoonlijke ontwikkeling. Daar ligt nu mijn passie. Ik ben benieuwd wat de toekomst brengt.
Aan alle docenten die dit lezen: ik wens jullie geluk en veel plezier in jullie werk. Besef dat jullie een prachtig en waardevol beroep hebben, waarin jullie iedere dag het verschil maken!
Mariska is 20 jaar docent geweest. Ze was docent Spaans, Nederlands en NT2 op het mbo. Ook heeft zij lesgegeven op een ISK in Rotterdam. Mariska is bij Bisbee werkzaam geweest als docentencoach en werkt momenteel als taaltrainer.
Neem dan contact met ons op via marketing@bisbee.nl